Para ağacı, Refah çiçeği (Pachira aquatica)

Genel özellikleri

15 metre kadar büyüyebilen para ağacı Pachira aquatica ana vatanının vahşi doğal ortamının dışında o kadar büyüyemez. Bütün yıl yapraklıdır. Birkaç parçadan oluşan büyük yaprakları parlak ve oldukça iridir. Gösterişli ilginç çiçeklerini geceleri açar ve güzel kokuludur. Doğal yaşam alanı genelde bataklıklar olmasına rağmen susuzluğa gayet iyi dayanıklılık gösterir. Zehirli değildir. Kışın  -5C dereceye kadar soğuğa belirli şartlar altında dayanabilse de çok dikkatli olmak gerekir. Aşağıda bakım bilgileri arasında bu konunun detaylarını okuyabilirsiniz.

Para ağacının yetiştirilmesi ve bakımı

Güneşi çok sever. İyi güneş alırsa daha iyi gelişir. Yarı gölgeli yerlerde ve hiç güneş alamasa bile güçlü aydınlık pencere önlerinde sorun çıkarmaz. Sadece koyu gölge ve iyi aydınlık olmayan mekanlar para ağacı Pachira’ya uygun değildir. Ana vatanında bataklık bitkisidir diye fazla su sevdiğini düşünmeyin. Saksılarda aşırı sulama kökleri çürütebilir. Kökler temiz hava istiyor. Bunun için suyu süzdürebilirliği mükemmel herhangi bir toprak karışımı gerekiyor. Bir de fazla büyük saksı iyi değildir ki köklere hava ulaşımı zor olmasın.

Dış mekanlara veya kışın çok soğuk olan iç mekanlara uyumu

Kışın en fazla -5 derece soğuğa hiç rüzgar almayan kapalı yerlerde dayanabilir. Ya da eğer açıkta ise ‘kısa süreli’ olarak dayanabilir. Kuzeyli rüzgarlara açık yerlere para ağacı Pachira aquatica dikilmemeli yoksa 0C derecede soğukta bile, soğuğun uzun sürmesi ve rüzgarın sertliğine göre çok ciddi zarar görür hatta tamamıyla ölür. Soğukta bütün yapraklarını dökebilir. Akdeniz bölgesi kıyı kesimlerimizde para ağacını bahçe bitkisi olarak yetiştirebilirsiniz. Yalnız, yazın aşırı sıcak olan yerlerde rüzgar alan yerlere dikilmemeli. Sıcak ve kuru rüzgarlar biraz sert esince Pachira para ağacının yapraklarını kavurur. Kuytu yerler tercih edilmeli. İzmir, İstanbul, Samsun, Trabzon gibi kışları fazla soğuk geçmeyen yerlerde kuzeyli rüzgarlardan tam olarak korunmuş, güneyli yönlere bakan duvar diplerine dikebilirsiniz (buralarda kışın don olayı olacağı günlerde hasırla sarmanız gerekir). Yazın aşırı güneşe maruz kalmayacak yarı gölge yarı güneş bir yere dikin. Koyu gölgeyi sevmez.

Toprak ve gübre ihtiyacı

Havadar olması kaydıyla her türlü toprak para ağacına uygundur. Gövdesi uzun ve ağır olduğu için toprağı 1/4 oranında ponza taşı ile karıştırılmalı. Yoksa saksı içinde toprak çok fena sıkışarak kökleri tamamen havasız bırakır. Aslında hazır süs bitkisi toprağını yarı yarıya ponza taşı ile karıştırırsanız para ağacı Pachira aquatica için en iyi toprağı sağlamış olursunuz. Toprağına gübre katmayın. Her üç sulamada bir (ya da ayda iki defa) genel amaçlı bitki besininden vermelisiniz (çiçekcoşturan vb markalardan ev süs bitkileri için hazırlanmış olan bitki besinleri). Kış boyunca sadece 35-40 günde bir verin (gelişim tamamıyla durmuşsa hiç vermeyin).

Saksı değiştirme

Her iki yılda bir toprak yenilemesi iyi olur. Kökler çok fazlalaşmamışlarsa yine aynı saksısına dikin. Saksı büyüklüğü daima köklerin zor sığacağı kadar olmalı. Gereğinden büyük saksıda fazla toprakta Pachira’nın kökleri çürür ya da çürümese bile gelişimi pek iyi olmaz.

Sulama

Susuzluğa dayanıklı olsa da yaz aylarında Pachira aquatica para ağacınızın toprağını uzun süre susuz bırakmayın. Susuzluk yapraklarının dökülmesine sebebiyet verebiliyor. Toprak çok hafifçe kurudukça vakit kaybetmeden tekrar sulayın. Serin mevsimlerde toprağı kaydadeğer bir kuruma gösterdikçe sulayın.

Hava nemliliği ihtiyacı

Pachira aquatica bitkisine ev ortamlarının hava nemliliği yeterli. Dış mekanlarda ise deniz etkisinde olan bölgelerde sorun yok. Yıkanmayı, ıslatılmayı sever. Sıcak günlerde sık sık yapraklarını yıkayın. Havası çok kuru olan memleketlerde (Mardin gibi) yaz sıcaklarında mutlaka havayı nemlendirme yöntemlerine başvurun.

Budama

Dallarını istediğiniz kadar kısaltabilirsiniz. Kesin gerekli değil ama budanarak kısaltılmış bir dalda bir yaprak bulunsa iyi olur. Budarken dalı keseceğiniz yer bir filizlenme noktasının 2cm kadar yukarısı olmalı. Budama zamanı olarak ilkbahar başını tercih etmeniz tavsiye edilir. Eğer para ağacınızı yetiştirdiğiniz yer yaz – kış devamlı gelişmesine elverişli ise budamayı yılın herhangi bir zamanında yapabilirsiniz.

Pachira aquatica – para ağacı nasıl çoğaltılır?

Yeni bir dalını kesip doğrudan toprağa dikeceksiniz. Yan bir dal veya tepe çeliği, 15-20cm uzunluğunda ve sadece bir veya iki yapraklı olacak. Çelikle para ağacı çoğaltmanın en iyi zaman bahar ortası – yaz başı arası dönemdir. Saksıyı günde beş saat gibi iyi güneş alan bir yerde tutmalısınız. Güneşin ısıtıcılığı ve kuvvetli ışık sayesinde çabuk köklenir. Yaz ortasında güneş ve sıcak hava bir araya gelince iyi olmaz: bu durumda güneşin pencere tülü gibi şeylerle filtrelenmesi gerekir. Diktiğiniz Pachira para ağacı dalı yapraklansa bile köklenmiş olduğundan emin olmayın. Güçlü bir gelişim olunca yeterince güçlü köklenme olmuş demektir.

Tohumlarından çoğaltmak da mümkün. Sadece para ağacı tohumlarını bulmak zor. Bulabilirseniz tohumlar gayet kolay çimlenip mini fidanları hızlıca büyür.

Olası problemleri

Bit, parazit, hastalıklanma gibi problemler görülmese de yanlış toprak ve havasız ışıksız yerlerde tutmak para ağacında birçok sağlık problemlerine yol açacaktır.

Uzun süre sevmediği yerde durması, kışın fazla üşümesi gibi sorunlarda para ağıcı Pachira aquatica bütün yapraklarını döker. Şartlar düzeldiğinde yeniden yeşerir. Uzun süre gelişim göstermeyip yaprakları güzelliğini kaybetmişse yaprakları saplarının dibinden kesin. Bu sayede yeni yapraklar çıkarır. Ama elbette ortamın şartları pachira para ağacının gelişim göstermesine uygun ise.

Yapraklarda sararma ve bozulmalar

Yapraklarda sararmalar hızlı gelişim olmadığı zamanlar sulamayı gereksiz yere sık sık yapmaktan ve bitki besinini de bilinçsizce bol bol vermekten kaynaklanır. Para ağacı özellikle pek havadar olmayan yerlerde çok nazlıdır. Her şeyin ölçüsüne dikkat etmek zorundasınız. En eski yapraklarının sararıp dökülmesi ise normaldir bunun bir problem olduğunu düşünmeyin.

Eğer para ağacınızın yapraklarının en uç, kenar yerlerinde kuruma oluyorsa ya az sulamadan ya da çok sıcak veya çok soğuk günlerde ev içi hava cereyanından olmuştur. Yaprakların genelinde bozulma, kahverengi noktalar veya sararma oluyorsa aşırı sulamanız yüzündendir ve ayrıca köklerde sıkıntı olduğunu gösterir. Toprağı değiştirmelisiniz: Ponza taşı ile karıştırılmış yeni toprağa dikin. Yapraklardaki problemlere topraktaki element, mineral eksikliği de yol açar. Bitki besini yukarda açıklandığı gibi mutlaka verilmeli. Azot ağırlıklı (yani yaprak amaçlı) bitki besini kesinlikle tavsiye edilmez. Genel amaçlı bitki besini ister. Orkide özel besini de uygundur.